Hoạt động tiếp xúc cử tri (TXCT) đại biểu HĐND tỉnh Cà Mau ngày được tăng cường về số lượng lẫn chất lượng. Ngoài tiếp xúc cử tri trước và sau mỗi kỳ họp HĐND, Thường trực HĐND tỉnh, Tổ đại biểu HĐND tỉnh còn tổ chức để đại biểu HĐND tỉnh TXCT theo chuyên đề, TXCT nơi cư trú, nơi làm việc để lắng nghe tâm tư nguyện vọng, những bức xúc, kiến nghị của cử tri. Để đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động tiếp xúc cử tri, Thường trực HĐND tỉnh phân công một số đại biểu HĐND tỉnh tham gia tiếp xúc cử tri ngoài địa bàn ứng cử để nắm thêm thông tin, tình hình, góp phần để đại biểu thực hiện tốt nhiệm vụ theo quy định.
Qua thực tế hoạt động tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND cho thấy, việc tổ chức TXCT được thực hiện khá chu đáo và chặt chẽ. Kế hoạch TXCT được quy định khá cụ thể, chi tiết các nội dung; bố trí thời gian, địa điểm phù hợp và thông báo trên phương tiện thông tin đại chúng cho cử tri biết để có điều kiện tham gia đông đủ. Cách thức điều hành buổi TXCT khá linh hoạt, người điều hành buổi tiếp xúc cũng định hướng những nội dung để cử tri tham gia phát biểu ý kiến. Tại hầu hết các buổi TXCT, đại biểu HĐND và các ngành chức năng của tỉnh, chính quyền địa phương đã giải đáp và làm rõ những vấn đề cử tri đặt ra, được cử tri đồng tình với cách giải quyết và trả lời của các cơ quan hữu quan.
Tuy nhiên, bên cạnh đó công tác TXCT vẫn còn một số hạn chế nhất định. Một số nơi cử tri tham dự hội nghị TXCT còn ít, vẫn còn tình trạng “cử tri chuyên nghiệp”; cử tri tham gia phát biểu ý kiến chưa nhiều và chủ yếu là những vấn đề của cá nhân, những vấn đề chung về phát triển kinh tế – xã hội, về sản xuất vẫn còn ít; bên cạnh đó việc dành thời gian để cử tri được thể hiện tâm tư nguyện vọng đề xuất ý kiến, kiến nghị vẫn còn hạn chế, có khi do nhiều cấp phối hợp tiếp xúc và báo cáo tình hình với cử tri nên mất khá nhiều thời gian của buổi tiếp xúc. Một số cuộc tiếp xúc đại biểu chưa giải đáp, làm rõ tại chỗ những vấn đề cử tri đặt ra, từ đó tổng hợp và chuyển về Thường trực HĐND tỉnh quá nhiều vấn đề (đáng lẽ ra vấn đề đó được giải thích để cử tri rõ).
Để nâng cao hiệu quả tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND, bên cạnh việc đổi mới và phát huy những kết quả đạt được trong thời gian qua, cần xem xét và thực hiện một số vấn đề sau đây:
Dành thời gian thỏa đáng cho cử tri phát biểu ý kiến
Đại biểu HĐND chuẩn bị nội dung báo cáo của mình với cử tri ngắn gọn, đúng trọng tâm để dành thời gian cho cử tri trao đổi, phản ảnh, đề xuất, kiến nghị. Cần tạo được không khí dân chủ, gần gũi để cử tri thoải mái trong phát biểu ý kiến. Trường hợp cử tri phát biểu dài dòng, không đi vào trọng tâm vấn đề muốn yêu cầu, kiến nghị; đại biểu cần nhắc nhở cử tri phát biểu đúng trọng tâm để dành thời gian cho cử tri khác tham gia ý kiến.
Tạo không khí dân chủ, gần gũi để cử tri thoải mái trong phát biểu ý kiến
Đại biểu HĐND cần gợi mở và hướng vấn đề để cử tri phát biểu
Thông thường đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cấp huyện điều hành toàn bộ nội dung buổi TXCT, từ nêu lý do, giới thiệu thành phần đến điều hành, hướng dẫn cử tri cách thức phát biểu ý kiến… cho nên khi cử tri phát biểu chưa rõ, đại biểu không hỏi lại ngay được (vì không có micro); có khi người điều hành phải tóm lược, giải thích lại nội dung cử tri vừa phát biểu làm mất khá nhiều thời gian. Vì vậy đại biểu HĐND cần trực tiếp việc điều hành phần cử tri phát biểu ý kiến; gợi mở, hướng những vấn đề trọng tâm để cử tri phát biểu, khuyến khích cử tri phát biểu ý kiến nhưng phải ngắn gọn, cụ thể, tránh trùng lặp; khi chưa rõ thì hỏi lại ngay để nắm chắc vấn để cử tri kiến nghị, nhằm giúp cho việc tổng hợp để chuyển đúng cơ quan thẩm quyền, cũng như yêu cầu các ngành chức năng trả lời, giải đáp tại chỗ cho cử tri.
Phát huy vai trò của đại biểu HĐND trong giải đáp, ghi nhận các ý kiến kiến nghị của cử tri
Khi theo dõi, nắm các vấn đề cử tri vừa phát biểu, đại biểu phân loại vấn đề nào thuộc thẩm quyền cấp nào, ngành nào từ đó trao đổi, đề nghị các ngành chức năng, chính quyền địa phương giải đáp để cử tri nắm rõ (cần nêu cụ thể từng vấn đề mà ngành đó, cấp đó phải giải đáp với cử tri). Nếu cử tri chưa rõ hoặc không đồng ý với trả lời đó, thì đại biểu HĐND tiếp tục đề nghị ngành chức năng, chính quyền địa phương giải đáp thỏa đáng cho cử tri và phải trả lời hết các ý kiến cử tri đặt ra. Sau đó đại biểu HĐND tỉnh tiếp thu, ghi nhận các ý kiến kiến nghị còn lại thuộc thẩm quyền cấp tỉnh. Việc tiếp thu, ghi nhận cần nêu rõ vấn đề nào ghi nhận để chuyển cấp thẩm quyền giải quyết, nhằm tránh tình trạng tổng hợp và chuyển về Thường trực HĐND những vấn đề không thuộc thẩm quyền của cấp tỉnh; cũng không nên tiếp thu, ghi nhận chung chung, gây khó khăn cho việc tổng hợp của thư ký. Để thực hiện tốt việc này, đại biểu HĐND tỉnh cần nghiên cứu các báo cáo trả lời ý kiến cử tri của UBND tỉnh, nắm tình hình phát triển kinh tế - xã hội, những vấn đề bức xúc của địa phương tại nơi TXCT để chuẩn bị các nội dung và giải đáp thắc mắc của cử tri hoặc giao cho các đơn vị có trách nhiệm giải quyết, trả lời ý kiến, kiến nghị của cử tri. Thường xuyên theo dõi những ý kiến đã được UBND tỉnh trả lời để kịp thời giải đáp cho cử tri khi cử tri có thắc mắc, kiến nghị. Tránh tình trạng tiếp thu những ý kiến đã được UBND tỉnh trả lời trước đó. Sau đợt TXCT, Tổ đại biểu HĐND phân loại, tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri báo cáo Thường trực HĐND để Thường trực HĐND tổng hợp chuyển đến UBND tỉnh trả lời theo quy định.
Nâng cao vai trò giám sát của đại biểu HĐND qua trả lời các ý kiến của cử tri
Qua báo cáo trả lời ý kiến cử tri của UBND tỉnh, đại biểu HĐND xem xét, nghiên cứu và thường xuyên theo dõi việc thực hiện của các ngành chức năng; giám sát thông qua các báo cáo của UBND tỉnh và các ngành, địa phương và qua công tác xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân. Từ đó, đại biểu đánh giá kết quả giải quyết và trả lời ý kiến, kiến nghị của cử tri có đáp ứng được nguyện vọng của cử tri hay không. Đối với những ý kiến trả lời giải quyết chưa thỏa đáng, đại biểu HĐND có thể đặt vấn đề tại kỳ họp bằng việc đưa vấn đề ra thảo luận hay chất vấn; hoặc có thể phản ánh đến Thường trực HĐND để nhắc nhở, kiến nghị UBND tiếp tục chỉ đạo giải quyết.
Hiệu quả của công tác TXCT phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nếu như thực hiện tốt những quy định của pháp luật và thực hiện đồng bộ các giải pháp nêu trên sẽ góp phần nâng cao chất lượng TXCT của đại biểu HĐND, góp phần giữ vững và tăng cường lòng tin của quần chúng nhân dân đối với Đảng, với đại biểu dân cử và với chính quyền địa phương.
Phạm Ngọc